Trouwen

 

pmerkelijk is het dat men zich op een bepaalde leeftijd plotseling voelt aangetrokken tot de andere sekse. Verliefdheid overrompelt je, je denkt de hele dag aan je geliefde en wilt wel alles in het werk stellen bij die ander te kunnen zijn, liefst dag en nacht. Dat laatste, ongehuwd gaan samenwonen, is sinds de jaren 1980 steeds meer gewoonte geworden. Je hoeft niet meer te wachten tot de trouwdatum om het proces van het wennen aan elkaar te starten.

 

Verliefdheid maakt je blind voor de minder gewenste gewoonten, nukken en grillen van je partner. Na langere tijd van samenwonen leer je deze kennen en ze al of niet te accepteren. Elkaar trouw beloven in goede en kwade dagen was in het verleden een onderdeel van de trouwbelofte bij huwelijkssluiting. De vraag is echter of men zonder ervaring enig idee had van de betekenis daarvan. Deze ondervinding opdoen, als verliefdheid overgaat in werkelijke liefde, zou je ook een doel van het samenwonen kunnen noemen.

Leren respect voor elkaar te hebben in woord én daad, kan bijvoorbeeld een van de doelen zijn. Een oude legende laat zien dat zaken precies tegengesteld kunnen zijn aan wat jezelf veronderstelt, jouw waarheid is, zoals jij denkt.

 

Nitwit wist niet van het bestaan van vissen.
Toen hij de eerste keer een vis op “apegapen” zag liggen in het water, dacht hij:
“O......O....... pas op, die verdrinkt”
Vlug pakte hij de vis en legde hem op het droge ...............

Onenigheid komt in élke relatie voor; ga daar met respect, vertrouwen en genegenheid voor elkaar mee om, het bevordert een duurzame band. Bij discussie over een heikel punt moeten de volgende valkuilen vermeden worden: een verkeerde manier van kritiek geven; de ander kleineren; de vijf V's hanteren. (Zie “Conflicten”.) Proberen je levensgezel te veranderen is heel moeilijk; aangeraden wordt elkaar echt te leren kennen, begrijpen, accepteren en respecteren. Er achter komen welke doelen de partner nastreeft en wat hij het meest vreest is uiterst praktisch. Voortdurende bevestiging van wat de vriend voor jou betekent geeft een onderling gevoel van verbondenheid.

Elkaar in alle opzichten te leren kennen, vooraf, tijdens samenwonen of trouwen is van groot belang. Voor een juiste keuze uit deze drie vormen van samengaan is het zeker van belang een gefundeerd oordeel over het onderscheid daartussen te vormen. (Zie ook checklist hierna)

Gevoelsmatige verschillen:

         De belangrijkste verschillen in de twee vormen van samenwonen zijn naast juridische en fiscale (belasting) vooral gevoelsmatige zaken. Wat betekent het voor jóú een meer vaste band te hebben in een huwelijk in vergelijking met de minder zekerheid biedende verhouding in een samenlevingsrelatie, daar gaat het om. Het oordeel van anderen daarover is van minder belang. Je moet uitsluitend bij jezelf te rade gaan. De gouden regel daarbij is dat je jezelf voldoende tijd (1 á 2 jaar is een praktische richtsnoer) moet gunnen voor het nemen van een besluit. (Tip: Lees samen het hoofdstuk Liefhebben.)

 

Een langdurige relatie heeft invloed op je leven in al zijn facetten. Zij beïnvloedt bewust of onbewust je persoonlijkheid, indirect je werk en meer direct je vrije tijd. Begrippen als geborgenheid, solidariteit, tevredenheid, vriendschap, warmte en kameraadschap kunnen in beide vormen tot bloei komen. Gevoelsmatige overwegingen zijn niet te beredeneren, ze hebben te maken met ieders unieke gevoel. Respect hebben voor de ander en vertrouwen in elkaar zijn absolute voorwaarden voor elke goede relatie. Gezonde twijfel in de beginperiode is een normaal verschijnsel; ga daar evenwichtig mee om. Alleen objectieve feiten die het respect, het vertrouwen of je gevoel schaden, zouden aanleiding mogen zijn tot een breuk. Het gevoelsmatige hangt natuurlijk ook samen met de duur van de relatie. Het idee dat het eventueel verbreken ervan bij samenwonen gemakkelijker is, snijdt alleen hout in het prille begin. Echtscheiding en het uit elkaar gaan na meerdere jaren van samenwoning maakt vrijwel áltijd diepe wonden.
Terzijde: Zo'n ingrijpende gebeurtenis verwerken, d.w.z. beseffen dat het bij jou hoort, kost lange tijd.

 

Zegt de vorm van de relatie jou iets over de sterkte van jullie band? Geeft een huwelijk je een gevoel van zekerheid? Wil je kinderen? Wat zijn in dat geval de voordelen van huwelijk met betrekking tot bezittingen, schulden, ouderlijk gezag, onderhoudsplicht en erfrecht? Dit zijn erg belangrijke zaken om er nu of langzamerhand een antwoord op te vinden.

 

Verschillen in belasting, uitkering, etc.:

         Voor samenwonen behoef je niet te voldoen aan formaliteiten, ook niet wanneer je dat wilt beëindigen. Het feit op zich heeft wel gevolgen op fiscaal−, sociaal−, verzekerings−, justitioneel gebied. Bij trouwen zonder het opmaken van huwelijkse voorwaarden, worden alle bezittingen van beide partners sámen, dus een fifty-fifty verdeling van het gehele vermogen. Vooraf kun je notarieel in die voorwaarden bijvoorbeeld huis, kapitaal of andere zaken uitsluiten.

En ten slotte: afhankelijk van de duur van de relatie geeft het ook morele verplichtingen.

De regels voor belasting zijn voor samenwonenden grotendeels gelijk aan die voor gehuwden, mits aantoonbaar is dat gedurende een periode van meer dan zes maanden in dat kalenderjaar sprake is geweest van een gezamenlijke huishouding. Het paar wordt dan aangemerkt als fiscale partners. Aan te bevelen is advies in te winnen bij een deskundige, zeker als er aanzienlijke inkomensverschillen, of vermogens (in 2013 was heffingsvrij: € 21.139,‑ per persoon), of buitengewone uitgaven, of giften in het geding zijn. Het tijdstip (voor of na 1 januari / 1 juli) van samengaan is in dit verband van groot belang. [1]

Als huurder van een woning heeft de samenwonende partner pas na twee jaar enig recht, mits tijdig een verzoek is ingediend bij de verhuurder tot erkenning van de partner als medehuurder.

Voor toepassing van de algemene bijstandswet worden samenwoners als economische eenheid behandeld. Dat betekent dat geen bijstand wordt verleend aan de partner, indien de ander voldoende inkomen of vermogen heeft.

 

Kinderen:

         De juridische positie van kinderen van een ongehuwd paar verschilt in meerdere opzichten van die uit een huwelijksrelatie (tenzij in dat laatste geval ook wettig vaderschap ontkend wordt), te weten: naam, gezag, financiële− en erfrechtelijke zaken.

Wet en rechtspraak hebben in de tachtiger jaren voor grote veranderingen gezorgd [2]. Men spreekt van een wettig kind bij een huwelijksrelatie; van onwettig bij ongehuwd samenwonen. Een wettig kind heeft een familierechterlijke betrekking met de vader en moeder, een onwettig kind heeft dat alleen met de moeder.

Een onwettig kind kan door de verwekker (of ook door een andere man) erkend worden, mits met toestemming van de moeder. Erkenning bij de Burgerlijke Stand dient liever vooraf tijdens de zwangerschap plaats te vinden dan op het moment van de aangifte. Het kind verkrijgt daarmee ook een familierechterlijke relatie met de “vader” (sinds 1982). Het opmaken van de akte van erkenning bij de Burgerlijke Stand is kosteloos. Als de moeder trouwt met een man die het kind vóór of op de dag van het huwelijk erkent, wordt dat kind gewettigd. Óók adoptie leidt overigens hiertoe.

Sinds 1998 bestaat naast het huwelijk en het samenlevingscontract het geregistreerd partnerschap. Deze mogelijkheid staat ook open voor partners van hetzelfde geslacht en geeft vrijwel dezelfde rechten en plichten als het huwelijk (onderhoudsplicht, alimentatie en erfrecht), maar verschilt in de betrekking tot kinderen.

Voor kinderen zijn gangbare -, fantasie - en buitenlandse voornamen momenteel toegestaan. Beperkingen hierbij zijn: een onbehoorlijke naam en een die gelijk is aan de achternaam.

Sedert de wetswijziging 1998 kunnen ouders samen de achternaam van hun kind(eren) kiezen, óf die van de moeder óf die van de vader. Deze keuze is bepalend voor eventueel volgende kinderen. Gehuwden of geregistreerde partners kunnen sindsdien kiezen voor één of beide achternamen. Dat betekent echter niet dat hun officiële naam verandert. Verder kan een kind bij meerderjarigheid een verzoek indienen tot wijziging van de achternaam. (Dat is niet kosteloos.)

De moeder, de gehuwde vader, de erkenner, en ook de verwekker hebben allen onderhoudsplicht ten opzichte van hun kinderen. Die geldt tot 21 jaar; en na meerderjarigheid alleen indien het kind behoeftig is.

Wanneer geen testament is opgemaakt, worden wettige, stief én onwettige kinderen aangemerkt als erfgenamen van de moeder, de vader en de erkenner. Een onwettig kind erft niet van de (niet erkennende) verwekker, wel van de erkennende vader. Bij het ontbreken van een testament wordt de erfenis van één der partners – bij huwelijk is dat de helft van het totale vermogen (tenzij in huwelijkse voorwaarden anders is overeengekomen) – gelijkelijk verdeeld over alle kinderen en de achterblijvende partner. Maar pas op: in 2003 en 2010 is het erfrecht wettelijk aangepast; de achterblijvende partner betaalt meestal geen successiebelasting meer over zijn deel, maar vaak wel over hetgeen de kinderen verkrijgen.
Bij een notaris is de juiste informatie verkrijgbaar. Een testament kost wat, maar het regelt ook jouw wensen.

 

Regeling van praktische zaken:

De belangrijkste raadgever op het juridische terrein is de notaris. Voor fiscale vragen kun je je eventueel ook wenden tot een belastingconsulent. Een eerste oriënterend gesprek van hooguit een half uur is meestal gratis. Informeer echter altijd vooraf – bij welke adviseur dan ook – naar de kosten, om niet nadien verrast te worden door een pittige rekening. Ter voorbereiding van dit gesprek is het altijd een goede zaak je zo goed mogelijk vooraf te verdiepen in de materie. De tabel hierna en internet kan daarbij een goed hulpmiddel zijn.

 

Een samenlevingsovereenkomst moet je maken als het goed gaat,
ze wordt pas gebruikt als dat niet meer het geval is,
en kan dán uiterst nuttig blijken.

Citaten:

Zoals het goud in het vuur wordt beproefd, zo blijkt trouw in tegenspoed. (Ovidius)

Applaus vereist altijd twee. (Plume)

Met onzichtbare draden wordt men het stevigst gebonden. (Friedrich Nietzche)

 

 

 

Literatuur:   SISO-nummer 397 12, 397 19  (Bibliotheek rubricering)

* Samenlevingscontract of huwelijksvoorwaarden   (gratis folder van het notariaat)

* Niet trouwen, wel kinderen – Mr. Ineke de Hondt – ISBN 90 60955560

 

Jongste revisiedatum 24-9-2018

 

Checklist voor de keuze tussen samenwonen, samenlevingscontract, of huwelijk

Onderwerp	Samenwonen zonder enige overeenkomst	Samenwonen met een samen-levingscontract	Gehuwd voor de Burgerlijke Stand op het Gemeentehuis
Kosten van de huishouding	Volgens (te maken) onderlinge afspraak, veelal elk de helft	Volgens overeenkomst	Wederzijdse onderhoudsplicht (alle kos­ten). Eveneens bij geregistreerd partner­schap.
	(Afspreken welke kosten: autokosten? uitgaan? hobby?)
Bank− en giro­rekening	Ieder voor zich; men is niet aan­sprakelijk voor elkaars tekort	Meestal ieder voor zich; aan­sprakelijkheid voor elkaars tekort wordt veelal uitgesloten.	Een en/of rekening is gebruikelijk; indien gewerkt wordt met een huishoudbudget zijn meerdere rekeningen aan te bevelen. Men is allebei aansprakelijk voor tekorten.
Eigen woningen hypotheek	Volledig gescheiden. NB Waardestijging of –daling tij­dens relatie?	Regeling via een notaris (bijv.  als partner zou overlijden).	Alle bezittingen zijn gemeenschappelijk, (elk de helft), tenzij “Huwelijkse Voor­waarden”
Huurwoning	Samenwonende “niet-huurder” is geen medehuurder; tenzij: (zie tekst).
voor Zaken­mensen	Dringend wordt aangeraden vooraf notarieel te regelen hoe lusten en lasten verdeeld worden bij onvoorzien faillissement of huwelijksprobleem.
Inkomsten	Verhouding hoogte inkomen kan leidraad zijn voor de verdeling van kosten.	Overeenkomst maken bij notaris tussen beide vormen hiernaast	Inkomen van beide partners samen is het gezinsinkomen; NB Indien er ondernemersrisico is, even­tueel faillissement afdekken.
Kinderen	Zie tekst en literatuur. “Onwettig” kind erkennen?	Zie tekst en literatuur.	Zie tekst.
Scheiding	Achteraf regelen: woongenot, gemeenschappelijke goederen, herinrichting woning vertrekker, vrijwillige alimentatie?	In contract te regelen: woongenot; gemeen­schappelijke goederen; schulden; herinrichting woning vertrekker; alimentatie.	Woongenot, bezittingen, schulden, herin­richting woning vertrekker en alimentatie met hulp van deskundige regelen,
Pensioen	Ouderdomspensioen en wezen­pensioen ieder voor zich.	Te regelen: een partnerpensi­oen. Dat kan bij enkele pen­sioenfondsen bedongen worden	Ouderdomspensioen, weduwepensioen en wezenpensioen zijn gezamenlijk eigendom
Overlijden/erven (zie ook tekst)	Vererving naar familie of kinderen (niet naar partner).	In contract vererving regelen t.o.v. partner en kinderen.	Is bij wet geregeld. Echtgenoot en kinderen erven.
Geschillen	Rechter	Contractueel vastleggen hoe geschillen worden opgelost.	Is geregeld in het huwelijksrecht
Verzekering (zie Verzekeren)	Elk apart wettelijke aansprake­lijkheid (WA)-, opstal− en inboe­delverzekering.	WA-, opstal− en inboedelverzekering (apart of gezamenlijk afhankelijk van Verz.Mij)	Eén WA verzekering, opstal− en inboe­delverzekering